Του Τάσου Ι. Αβραντίνη*
Στις αρχές της δεκαετίας του ’90 ο Spectator έγραψε ότι το κράτος μοιάζει με ένα τεράστιο καράβι, το οποίο από κατασκευαστικό λάθος έχει την τάση να παρεκκλίνει πάντοτε προς τα αριστερά. Να αυξάνει δηλαδή τους υπαλλήλους του, τις δαπάνες του και τη φορολογία. Ο συνετός κυβερνήτης πρέπει να ισορροπεί το καράβι κρατώντας με σταθερότητα το τιμόνι αντίθετα προς την κρατική επέκταση.
Το καλοκαίρι που πέρασε η πόλη του Πειραιά δοκιμάστηκε για μια ακόμη φορά από βουνά σκουπιδιών. Κάθε φορά που παρουσιάζεται το πρόβλημα προτάσσεται η δικαιολογία ότι υπάρχουν ελλείψεις σε προσωπικό, ή γίνεται επίκληση των αδυναμιών και των σφαλμάτων της κεντρικής διοίκησης κ.λπ. Για την οικονομία της συζήτησης θα υποθέσουμε ότι όλες οι δικαιολογίες είναι σωστές. Αλλά όσα προβάλλονται ως δικαιολογίες αποτελούν τη δομική εξήγηση του προβλήματος. Δεν είναι τίποτε άλλο παρά το «κατασκευαστικό λάθος» που ακούει στο όνομα δημόσιος τομέας. Σε όσους βρίσκονται μέσα στο καράβι είναι βεβαίως πολύ δύσκολο να συνειδητοποιήσουν ότι υπάρχει κι άλλη περισσότερο αποτελεσματική λύση έξω από αυτό. Αυτή είναι η μεταφορά της αρμοδιότητας από τον κατά τεκμήριο ανίκανο δημόσιο τομέα στον κατά τεκμήριο περισσότερο αποτελεσματικό ιδιωτικό τομέα. Ας δούμε το θέμα των απορριμμάτων του Πειραιά. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν αναρτηθεί στη Δι@ύγεια:
‒ Ο Δήμος Πειραιά το 2017 από τα ανταποδοτικά τέλη των δημοτών του πλήρωσε περίπου 21,5 εκατομμύρια ευρώ στον τομέα της καθαριότητας.
‒ Σύμφωνα επίσης με τις δηλώσεις της Δημοτικής Αρχής, οι υπηρεσίες καθαριότητας του Δήμου το 2017 συγκέντρωναν ημερησίως κατά μέσο όρο 220 τόνους απορριμμάτων και συνολικά ολόκληρο το έτος 80.300 τόνους απορριμμάτων.
‒ Την ίδια χρονιά το δυναμικό της καθαριότητας του Δήμου Πειραιά αριθμούσε 397 εργαζομένους (μόνιμους, ΙΔΑΧ και έκτακτο προσωπικό).
‒ Η μισθοδοσία των εργαζομένων της καθαριότητας του Δήμου Πειραιά (συμπεριλαμβανομένων των πάσης φύσεως ασφαλιστικών εισφορών) ανήλθε το 2017 στο ποσό των 12.9 εκατ. ευρώ.
Από την ανάλυση των παραπάνω στοιχείων γνωρίζουμε λοιπόν τα εξής:
1. Ότι ο Δήμος του Πειραιά με τα χρήματα των δημοτών του πλήρωσε 268 ευρώ τον κάθε τόνο απορριμμάτων που συνέλεξε.
2. Ότι το ετήσιο μικτό κόστος ανά εργαζόμενο στον τομέα της καθαριότητας ανέρχεται σε (12,9 εκατ. ευρώ διά 397 = ) 32,493 ευρώ ή σε 2.708 ευρώ το μήνα. Στο ποσό αυτό περιλαμβάνονται η αμοιβή για υπερωρίες που πλήρωσε στους εργαζομένους του ο Δήμος αλλά όχι τα λειτουργικά κόστη που επιμερίζονται κανονικά σε κάθε υπάλληλο της καθαριότητας.
Ακόμη, είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε από δημοσιευμένα στη Δι@ύγεια στοιχεία, ότι σε περιοχές της χώρας που η αρμοδιότητα της καθαριότητας παραχωρήθηκε κατόπιν διεθνών διαγωνισμών στον ιδιωτικό τομέα το κόστος συλλογής-μεταφοράς και διαχείρισης των απορριμμάτων δεν υπερβαίνει τα 80 με 90 ευρώ ανά τόνο. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό του νησιού της Ρόδου.
Το 2017 ο Δήμος Ρόδου αποφάσισε να αναθέσει την αρμοδιότητα της καθαριότητας στον ιδιωτικό τομέα. Με διεθνή διαγωνισμό ανέθεσε την αποκομιδή, μεταφορά και διαχείριση του 50% των απορριμμάτων του, των αποβλήτων συσκευασίας, τη σάρωση κ.λπ. σε ιδιωτική εταιρεία για μια τριετία έναντι συνολικού τιμήματος 12,6 εκατ. (συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ). Η Ρόδος δέχθηκε το 2017 περίπου 4.300.000 τουρίστες από όλο τον κόσμο και παρήγαγε περίπου 100.000 τόνους σκουπιδιών. Οι Ρόδιοι πλήρωσαν για τη συλλογή, μεταφορά και διαχείριση στην ανάδοχο εταιρεία (4,2 εκατ. ευρώ το τίμημα του πρώτου χρόνου της σύμβασης για 50.000 τόνους απορριμμάτων [50%] = ) 84 ευρώ ανά τόνο απορριμμάτων (67,74 χωρίς ΦΠΑ).
Οι δημότες του Πειραιά, όπου οι υπηρεσίες καθαριότητας δεν έχουν ιδιωτικοποιηθεί πλήρωσαν 267 ευρώ ανά τόνο απορριμμάτων ενώ οι Ρόδιοι μόλις 84 ευρώ ή αλλιώς 183 ευρώ λιγότερα.
Μια τελευταία λεπτομέρεια, εδώ και ένα χρόνο η Ρόδος είναι ένα πεντακάθαρο νησί, όπου όλες οι εργασίες καθαριότητας εκτελούνται υποδειγματικά.
